Fototentoonstelling ’50 jaar Turkse arbeidsmigratie in Nederland’ in Istanbul

Atlas Cultureel Centrum in Den Haag en Marmara Universiteit in Istanbul presenteren de fototentoonstelling ‘Gurbette’ (in het buitenland); een tentoonstelling over 50 jaar Turkse arbeidsmigratie in Nederland. Tegelijkertijd maken studenten van de Marmara Universiteit kunstwerken rond het thema migratie en is er een campagne gestart om spullen en documenten van Turkse gastarbeiders en hun Nederlandse werkgevers (zoals een dagschrift, een werkcontract) te verzamelen. De collectie, de kunstwerken en de fototentoonstelling zijn allereerst in Istanbul van 7 t/m 20 januari te zien. ‘Gurbette’ geeft een uniek beeld over deze recente gezamenlijke geschiedenis dat in Nederland in 1964 begon.

Op 19 augustus 1964 sloten Nederland en Turkije officieel een verdrag om het arbeidstekort in Nederland op te lossen. Het was het startschot voor de Turkse arbeidsmigratie in Nederland. De Turken gingen aan het werk in o.a. de fabrieken van Philips en van Ford, en in de textielindustrie. Zij hebben een grote bijdrage geleverd aan de Nederlandse economie zoals die nu is. De Turkse gastarbeiders zouden tijdelijk in Nederland verblijven, maar het liep anders. Ze kwamen voor werk, maar ze hebben er zich uiteindelijk gevestigd. Inmiddels wonen er bijna vijfhonderdduizend Turken in Nederland en zijn ze bijna in elke sector vertegenwoordigd.

’50 jaar, 50 verhalen’

In 2014 was het vijftig jaar geleden dat de eerste Turkse gastarbeiders in Nederland arriveerden. Velen waren geworven, maar sommigen arriveerden ook spontaan. Maar wie waren de Turkse gastarbeiders eigenlijk? Waar werkten ze? Hoe woonden ze? Waarom verlieten ze eigenlijk hun geboorteland? Kwamen ze alleen van het Turkse platteland of ook uit de steden? Welke scholing hadden ze genoten? Hoe ervaarden zij Nederland en wat vonden Nederlanders van de Turken?
Het boek ’50 jaar, 50 verhalen’ van Sahin Yildirim geeft antwoord op al deze vragen. Het boek bevat 25 verhalen van de eerste generatie gastarbeiders én van 25 autochtone Nederlanders (werkgevers, collega’s, tolken, docenten, vrijwilligers van de kerken en buren etc.). De Turkse pioniers vertellen in ’50 jaar, 50 verhalen’ alles over het werk, het pensionleven, de taalproblemen, de gezinshereniging, de relatie met de Nederlanders, maar ook hun sociaal en religieus leven krijgen in het boek de aandacht. Het boek vormt de basis voor de fototentoonstelling ‘Gurbette’.

Over de fototentoonstelling

Voor de fototentoonstelling ‘Gurbette’ zijn de geïnterviewden in ’50 jaar,50 verhalen’ professioneel gefotografeerd. De zwart-wit foto’s worden begeleid met een quote. Daarnaast zijn er oude foto’s te zien van de eerste generatie gastarbeiders met hun vrouwen, met hun Nederlandse werkgevers, met hun collega’s en met hun buren. De tentoonstelling over 50 jaar migratie in Nederland ontrafelt samen met bezoekers de multiculturele identiteit van Nederland en geeft een uniek tijdsbeeld van deze periode. Dit doet ze aan de hand van verschillende thema’s ( werk, gezinshereniging, cultuur, religie, sport en politiek) die in elkaar over lopen.
De fototentoonstelling zal op de campus van Marmara Universiteit te zien zijn. Tegelijkertijd zullen studenten van Marmara Universiteit kunstwerken maken rond het thema migratie. Daarnaast is er landelijk een campagne gestart om spullen en documenten van de gastarbeiders en hun werkgevers (zoals een dagschrift, een werkcontract, paspoorten etc.) te verzamelen. Deze collectie zal samen met de kunstwerken en de fototentoonstelling eerst in Istanbul en later in Ankara (juni 2019) worden tentoongesteld.

Gezamenlijke geschiedenis

Sahin Yildirim licht de achtergrond van de fototentoonstelling (en het boek) toe: “De Turken en Nederlanders delen een collectieve geschiedenis in Nederland en dat mag niet verloren gaan. Onze drijfveer is even simpel als belangrijk: wie zijn verleden niet eert, verliest de toekomst en wie zijn wortels vernietigt, kan niet meer groeien. Met deze prachtige reizende fototentoonstelling ‘Gurbette’, en het boek, willen we de ervaringen, de successen en het falen van de pioniers vastleggen en beschikbaar maken voor de nieuwe generaties en aldus een bijdrage leveren aan de bilaterale relatie tussen Nederland en Turkije.”
Volgens Yıldırım onderhouden Turkije en Nederland een langdurige bilaterale relatie die teruggaat tot de Tachtigjarige Oorlog: ‘De eerste betrekkingen tussen Nederland en Turkije vonden plaats tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) tussen de Nederlandse republiek en Spanje. In opdracht van Willem van Oranje reisden twee delegaties in 1568 en 1574 af naar het Ottomaanse Rijk, dat eveneens in oorlog was met de katholieke Spanjaarden. De Turkse sultan besloot de Nederlandse opstandelingen te ondersteunen en al snel werd ‘Liever Turks dan Paaps’ een populaire leus onder de Watergeuzen.”

Wat: fototentoonstelling ‘Gurbette’ in Istanbul
Wanneer: van 7 t/m 20 januari 2019
Waar: de campus van Marmara Universiteit, Göztepe in Kadıköy, Istanbul 34722